Tafsir Al Razi
Duhet te jete goditje me shami te palosur, ose me pellembe(duar). Nuk duhet te jete me kamzhik ose shkopinj.
Ky eshte intepretimi i dyte. Fakti qe intepretimi i dyte bie ndesh me te parin ben te kuptosh se sa te sakte dhe te besueshem jane realisht interpretimet. Sigurtisht ti mund te pelqesh me shume te parin, shume te tjere te dytin, e shume te tjere mund edhe thjesht te marrim shkrimin ne Kuran pa pasur nevoje per asnje intepretim.
Problemi me besimet fetare eshte se e para ato ne vetvete jane shume kontradiktore e dyta eshte se u behen intepretime dhe situata behet akoma me kontradiktore. Interpretimet shpesh kalojne ne abuzime dhe behen edhe mbi baza politike apo interesa te caktuara.
Krishterimi eshte i mbushur me te tilla.
Le të jetë motoja për sot, less is more, prandaj po përpiqem të shkruaj në sa më pak fjalë, duke ndjek gjithashtu edhe porositë e një poezie arabe, e cila thotë:
تكفي البيب إشارة مرموزة
وسواه يدعى بالنداء العالي
Replikë:
Për të qenë diçka në kontradiktë duhet të jenë me kuptime të kundërta, këtu s'janë të kundërt por janë të ndryshëm, e që kanë një emërues të përbashkët. Të cilin ta thash më lartë.
Nese muslumanet sapo linden si fe e si "popull" ne gadishullin Arabik , ckerkonin te clironin tokat e "tyre" te sunduara nga perandoria Bizantine e cila i zoteronte ato toka shekuj para se sa te vinte vete Profeti?
A e di qe nuk kishte ende muslumane ne ato toka te Bizantit sepse feja Islame sapo kishte lindur dhe akoma ne gadishullin Arabik jo te gjithe e kishin pranuar kishte ende shume pagane dhe ende shume hebrenj.
Viti i 9 hixhër (630 në bazë të kalendarit tonë), është viti i 21-22 i profetësisë së Muhamedit, paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të. Lufta nuk ndodhi në tokat bizantine por në Tebuk. Tebuku është një vend në Arabinë Saudite në kufi me Jordanin. Pra, në Gadishullin Arabik. S'dua ta zgjas por është e betejë e njohur dhe ke material sa të duash në internet... lexo pak rreth saj dhe pastaj i kthehemi diskutimit, meqë je historian të takon të dish rreth saj.
Ata shkuan te clironin tokat? Tokat e kujt? Te kujt muslumani? Arabet tokat e tyre i kishin te lira sepse gadishulli Arabik ishte i papushtuar dhe feja Islame sapo kish filluar!!! Nuk e di si mund te clirojne popuj te cilet me siguri skishin te benin me arabet ne ate kohe. A mos valle eshte thjesht pushtim?
Dhe nese Zoti u jep leje per lufte dhe lufta behet. A mund te quhet ky konvertim paqesor?
Nëse je historian ashtu siç pretendon do të duhej ta dije këtë, lufta fillon në një cep, e pastaj përfundon në një tjetër. Po ta përësëris për të disatën herë, lufta ka ndodh, viktima ka pas plotë, shkaqet e luftës, e justifikojnë ose e rëndojnë një pal. Bizantinët erdhën në Tebuk, në Gadishullin Arabik, për t'i shfaros myslimanët, humbën, pastaj i humbën dhe shumë beteja tjera, ndërkohë që Islami përhapej për shkak të bindjes së njerëzve. Sot, ne kosovarët, jemi dëshmi i gjallë që me luftë nuk ndryshohet feja/bindja, një shekull të pushtuar nga skllavët, dhe sërish nuk e morrëm besimin e tyre, edhe ju atje në shqipëri për disa dekada nën sundim të Everit, dhe nuk u bëtë të gjithë enverista...
Pyetja qe e ke bere ne fund cfare problemi ka me kete. Te pergjigjem shume thjeshte se kjo eshte thirrje per lufte dhe jo per paqe. Kontradiktore me ajetet e tjera qe me citove e me the se islami nuk lufton, nuk detyron te konvertohesh. Kontradiktore me ate qe me the se besimtaret e feve te tjera jetonin te lire dhe pa asnje takse.
Kontradiktore me faktin se prerendoni se feja islame u perhap ne menyre paqesore.
E dyta deri dje me the skish takse. Sot pasi une ta solla taksen nga rreshtat e Kuranit me ne fund e pranove vetem se e minimizove!!
Taksa paguahej ne te shumten e rasteve nga popullsite e besimeve te tjera. Pagesa si tarife apo perqindje eshte diskutim me vete sepse behet fjale per qindra vjete shtete kalifate dhe perandori otomane qe zbatonin politika te ndryshme. Dhe taksa ka qene e ndryshme here e rende here e lehte, here edhe nuk e kane zbatuar fare. Permendin psh otomanet te cilet pervec sulltanit edhe pashai kish fuqine te vendoste hiqte rriste e ulte taksa sipas qejfit. Keshtu qe smund te flasim per nje tarif fikse, por ka qene e ndryshme ne kohe te ndryshme dhe ne vende te ndryshme.
Të lutem mos vendos fjalë në gojën time, s'kam thënë pa asnjë taksë askund. Luftërat ndodhën për shkak të mosdurimit të të tjerëve për 'lindjen e Islamit', e që në fakt ishte thjeshtë rikthim i fesë së Adamit, Mosait, Abrahamit, Jezusit, dhe profetëve të tjerë para Muhamedit. Nëse më gjuan, unë të gjuaj ty, tani nëse unë jam më i saktë në goditje, faji është i yti pse ia fillove i pari! E kupton?
Le të themi që ti je autoriteti që përfaqëson shtetin islam, dhe unë jam një jomysliman, në këtë rast ti ke të drejt thjeshtë të ma shpjegosh Islamin, ndërsa unë kam të drejtë ta pranoj dhe ta refuzoj. Nëse e pranoj, pasojnë obligime të tjera si mysliman, në mesin e tyre dhe oblgime materiale. Nëse refuzoj, pasojnë obligime të tjera që shteti i vendos për të pas në një reahti e qetësi për të gjithë. Në mesin e tyre është edhe taksa, e cila për nga vlera duhet të jetë e vogël, pra aq sa i mjafton ushqimi një njeriu për dhjetë ditë. Nga kjo taksë lirohen, gratë, pleqtë, fëmijë dhe të varfërit. Beson që kishte ndonjë sistem më human se kaq atëbotë? Nëse po, na trego cili, ti je historian dhe duhet ta dish historinë. Unë jam i bindur, jo që s'kishte atëherë, por s'ka as sot.
Marrëzira që mund t'i bëjnë myslimanët nuk e njollosin Islamin, thjeshtë i njollosin ata mysliman. Prandaj të them, nëse ke në mendje ndonjë nga kalifët apo sulltanët kur fletë për këto gjëra, na e thuaj me emër dhe diskutojmë për të, ndoshta do të pajtohemi për ligësinë e tij, por kjo nuk provon asgjë në raport me Islamin. Unë jam mysliman, por bëj shumë vepra që nuk më lejon Islami t'i bëj, veprimet e mia mos i merr si argument kundër Islamit, por argument kundër meje.
Vella je ne kundershtim me Kuranin. Skam cfare te sjelle me se ti solla.
E ka thene qarte burri eshte pergjegjes, burri keshillon e nese ngre kryet ndeshkon. E rreh me shkop, me pellemb a me shami a me ku di une intepretimet jane te paqarta po ashtu kontradiktore!
Burri gjithashtu e mbyll ne shtepi deri ne vdekje! Ajetet e tjera e derogojne ? Pra e shfyqizojne kete ajet dhe fuqizoje nje tjeter! E cili eshte ky tjetri qe na e shfuqizon perse nuk e sjelle me mire?
S'jam në kundërshtim. Ajete që derogojnë ajetin e mësipërm janë këto:
Laviren dhe lavirin – ta rrihni çdonjërin prej tyre me nga njëqind goditje. Të mos ju pengojë kurrfarë mëshire për të kryer detyrën e fesë së Allahut, nëse besoni Allahun dhe Ditën e Fundit. Le ta shikojnë dënimin e tyre një grup besimtarësh! Laviri mund të martohet vetëm me laviren apo idhujtaren, kurse laviren mund ta marrë vetëm laviri apo idhujtari. Këto janë të ndaluara për besimtarët. Ata që i akuzojnë gratë e ndershme (për imoralitet), e pastaj nuk sjellin katër dëshmitarë, t’i rrihni me tetëdhjetë goditje dhe të mos ua pranoni më kurrë dëshminë; këta janë njerëz ngatërrestarë. 24/2-4
Kadiu ne vetvete nese jep denime e ndeshkime bazuar ne fe e normat fetare ateher edhe ai eshte kunder fese se vete sepse me sa di une nuk ka nje norme kuranore apo cfaredo tjeter qe ti jape kompetence e te bej ndeshkime te cilat i takojne vetem Allahut ose nga kush eshte parashikuar ne Kuran.
Me kujtove nje algjerian qe mburrej sepse presidenti Algjerise kish pas bere nje ligj qe denonte deri ne 2 vjet burg per ata qe nuk mbanin ramazan. Mezi ju mbush mendja se ne fakt presidenti i tij ishte gabim sepse feja e vete, profeti, Allahu, Kurani etj askujt nuk i kane dhene te drejten te japin denime te tilla sado te gabuara qofshin ato nga pikepamja fetare.
Kadiu jep ndëshkime në bazë të normave fetare, ai bazohet në Kuran, Sunet dhe precedent të gjykimeve të mëparshme. Pastaj, në bazë të fetave të dijetarëve dhe analogjisë me dënime tekstuale, nxjerrë vendim për ndëshkim të ndonjë vepre kriminale që është risi për kohën. Për shembull ai që vret, duhet të vritet, kjo është e rregulluar me tekst, ndërsa ai që merret me trafikim të lëndëve narkotike, ose të qenieve njerëzore, s'ka tekst për këtë, por ka tekst i përgjitshëm i cili i përshtatet këtyre veprave. Prandaj kadiu, gjykatësi, mund të nxjerrë vendim nëse e sheh se krimi i tyre ka bërë ç'rregullim në shoqëri, bazuar në këtë ajetë:
Pa dyshim se ndëshkimi i atyre që luftojnë kundër Allahut dhe të Dërguarit të Tij dhe që bëjnë shkatërrime në Tokë, është të vriten ose të gozhdohen, ose t’u këputen duart dhe këmbët tërthorazi, ose të dëbohen nga vendi. Ky ndëshkim është poshtërim për ata në këtë jetë, ndërsa në jetën tjetër, për ata do të ketë dënim shumë të madh. 5/33
Këtë e ke vetëm për ilustrim. Ajete të tilla ka plotë. Pastaj krahas ajeteve dhe hadithet, thënie të Profetit janë bazë për të gjykuar në fe.
Ndërsa argument për kadiun ka plotë, ja vetëm një që më erdhi në mendje pa kërkuar më shumë:
Mos ia merrni pasurinë njëri-tjetrit padrejtësisht! Dhe mos u bëni mitëdhënës te gjykatësit për t’ua përvetësuar në mënyrë të paligjshme dhe me vetëdije njerëzve një pjesë të mallit. 2/188
Pra, nuk kritikohet gjykimi tek gjykatësi, por mitëdhënia. Ky është vetëm një nga shumë argumentet ky gjykatësi e ka rolin e tij në Islam.
Pjesen e fundit po ashtu e ke kontradiktore. E para nuk ekziston drejtesi gjinore eshte hera e pare qe e degjoj. E dyta nese drejtesia eshte e barabarte per te gjithe ateher duhet me pare te kemi barazi gjinore. Sepse nese burri ka autoritetin absolut ne shtepi, nuk e di cfare llogarie mund ti kerkohet nga gruaja , nese ai eshte gabim kush ka kurajon ti kerkoje llogari?
Nese burri vjen vone ne shtepi kush e qorton? Apo edhe ndeshkon !
Nese gruaja vjen vone me shtepi ka kush e qorton apo denon. Biles mund edhe ta mbylle ne shtepi.
Nese burri ka rolin dominues a nuk eshte ky nje privilegj me te cilin realisht edhe abuzohet nga meshkujt dhe askush nuk mund te kerkoje llogari per kete?
Nese burri ka te drejte te marr deri ne 5 gra a nuk eshte kjo pabarazi?
Miku im, drejtësi mes gjinive është koncep i mirënjohur gjithandej, sa është i pranueshëm, është çështje tjetër. Mos thuaj që s'egziston, nëse ti nuk e di, thuaj thjeshtë unë nuk e di. Kërko me këto terma në google do gjesh material të bollshëm (difference between gender justice and gender equality).
Të thash, se kadiu është mbi të dy, kurdo që njëra pal ka ankesa tek tjetra, kanë të drejtë të kërkojnë gjykim te kadiu. Secili, si burri ashtu dhe gruaja, kanë të drejtat e tyre, njëri diku është më inferior e tjetër kund superior. Kështu është Islami të pëlqen, mirëserdhe, s'të pëlqen, zgjedh çfarëdo që do.
Burri ka të drejtë të marr deri në 4 gra max, dhe gruaja s'ka të drejtë të marr më shumë se 1 burrë, pra s'ka barazi por ka drejtësi. Por, për të marr 4 gra një burrë, duhet të plotësoj plotë kushtet, mes tyre, t'i sigurojë secilës mirëqenie dhe kushte të barabarta, martesa të bëhet me pëqlim të gruas, dhe jo me detyrim. Cilado grua e cila nuk është e kënaqur në këtë martesë ka të drejtë të ankohet tek kadiu dhe të divorcohet nga burri. Tani nëse katër gra, janë të kënaqura dhe duan ta ndajnë një burr, ty pse të pengon kjo? Në anën tjetër sikur 4 burra t'i kishte një grua, fëmija që do lindte ajo, i kujt duhe të jetë? Edhe diçka, duhet ta kuptosh dallimin mes asaj që lejohet dhe asaj që preferohet. Martesa e një burri me më shumë se një grua, është e lejuar me plotë kushte, ndërsa ajo që preferohet është martesa me një grua, në kushtet normale. Vet Profeti, pa i vdekuar gruaja e parë, nuk morri një grua të dytë. Vetëm pasi i vdiq gruaja e parë, morri dhe gratë të tjera dhe atë secila me arsye e justifikm të fortë, për rrethana të kohës.
Juve thoni qe eshte roli i tille dhe jam dakort qe keshtu eshte. Mund te thoni se e pranoni dhe ndiheni shume mire. Dhe me kete jam dakort mire beni .
Por ama smund te thoni se ka barazi dhe se femra realisht eshte aq e respektuar dhe e vleresuar sa burri! Me fjale te bukura ne teori mund te vleresohet si nene, si rritese e femijeve sepse ne fakt e ka kete rol por vetem kaq! Por ne praktik ka nje rol dytesor dhe e nenshtruar, kjo eshte e qarte.
Ne nuk themi që ka barazi, ne themi që ka drejtësi. Është dallim thelbësor ky. Ne themi që barazia mes gjinive është e padrejtë. Ndërsa drejtësia mes tyre, është e drejtë. Të thash në rolin e saj si nënë është shumë më lartë se babai, burri, vëllai etj.. Në rolin e saj si grua, diku është më lartë burrit e herë tjera poshtë tij. Në rolin e saj si motër është tepër e respektuar. Në rolin e saj si bijë është rrugë përmes të cilës i ati i saj mund të fitojë parajsën...
Unë nuk mendoj që është nënshtrim për gruan, nëse burri i saj është i DETYRUAR, t'i sigurojë asaj ushqim dhe veshje. Nëse ajo ka të drejtë ta ketë pasurinë e saj dhe nuk është e obliguar ta ndaj për shpenzimet familjare. Nëse barra e shpenzimeve materiale tërësisht bie mbi burrin, edhe për fëmijët e tyre të përbashkët. Nëse ajo ka të drejtë të kërkoj nga burri kompensim material edhe për gjidhënie të fëmëjive të saj... Nëse këto të tregojnë për nënshtrim, atëherë, ju lutem më nënshtroni dhe mua, dua të jem i nënshtruar kështu...
E mohove qafir ?
Kot me the sill prova, nese e njihje kete takse perse me the ku eshte e me sill prova? Mohim eshre dhe ky apo do me besh interpretim te kesaj?
Unë të kërkova prova, jo për ta mohuar por për ta ndërtuar diskutimin mbi baza të forta. Thjeshtë përpiqem të bëj kujdes me fjalë që i zgjedh në diskutim. Nëse të them më sill prova, ti pse s'më pyet, a egziston taksa për jobesimtarët si koncept në Islam.... Prandaj insistoja që diskutimi të bëhej teorik dhe jo praktik. Nëse diskutojmë për praktkën e myslimanëve, duhet të sjellim fakte të të bëmave të tyre, nëse diskutojmë në aspektin teorik sjellim fakte nga librat, në radhë të parë Kurani, pastaj hadithet, pastaj edhe librat tjerë bazë në islam, që njihen si umehatu-l-kutub...
Po pra rrahje pademshme lere se spo merrem me edhe rrahje edhe e pademshme skam degjuar ndonjehere.....mos ja vishni Allahut keto absurditete se nuk mund te bej ai gafa te tilla. Keto gafa i bejne interpretuesit tuaj dhe ju bashke qe nuk doni te besoni e te kuptoni ate qe shikoni e lexoni.
Rrahje e cila nuk synon shkaktimin e lëndimeve trupore, është pjesë e edukimit në Islam. Jo vetëm ndaj gruas, por edhe ndaj fëmijës. Po e parafrazoj Profetin, paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të, i cili thotë se kur fëmijët tuaj arrijnë moshën 7 vjeçare, urdhërojini ta falin namazin, ndërsa pasi ta arrijnë moshën 10 vjeçare nëse refuzojnë të falin namazin atëherë rrihini. Këtë rrahje të gjithë dijetarët e kanë komentuar që është për qëllim rrahje e padëmshme, e cila nuk shkakton lëndime në trup, por është për t'i treguar fëmijëve rëndësinë e namazit në jetën e tyre. Madje shumë prej dijetarëve në Islam i këshillojnë prindërit që deri në moshën 10 vjeçare të mos përdorin dhunë ndaj fëmijëve dhe ta ruajnë "dajakun" vetëm si formë për t'i treguar fëmijës rëndësinë e namazit. Pra, nëse në moshën dhjetë vjeçare fëmija akoma nuk fal namaz, atëherë të jetë dajaku i tij i parë nga prindërit, dajaku për mosfalje të namazit. Këtë rrahje të padëmshme ndaj fëmijës kanë të drejtë ta ushtrojnë të dy prindërit. Pra, në këtë rast janë të barabartë në raport me fëmijën.
Tani fakti që s'ke dëgjuar për shumë gjëra, nuk jam në faj unë, por pak je dhe vet. Nëse do të kuptosh Islamin, lexo libra të autorëve mysliman, unë mund të të sygjeroj shumë titiuj, më trego vetëm cila pjesë të intereson më shumë. Ndërsa të lexosh nga jomyslimanët për Islamin është sikur të lexosh për UÇK-në nga serbët.
Të replikova vetëm aty ku diskutuam bashkë, edhe pse, mbetën edhe disa gjëra të tjera pa të replikuar, por u zgjat shumë kjo replikë, unë u lodha pak, dhe më presin shumë punë të tjera... U përpoqa të jem sa më i shkurt por përsëri u zgjatë shumë më shumë se që synoja... Ndjesë për zgjatje e të uroj një javë të bukur.
