Për sa orë gjumë ka nevojë njeriu i shëndetshëm?
Njeriu një të tretën e jetës e kalon duke fjetur
Për sa ore gjumë ka nevojë njeriu? Kësaj pyetjeje nuk mund t’i jepet një përgjigje e vetme dhe e prerë. Thuhet shpesh se tetë orë gjumë janë norma e pranuar përgjithësisht. Por studimet shkencore rreth gjumit tregojnë se edhe në këtë fushë ka një gamë kërkesash mjaft më të gjera nga sa mendohej në të kaluarën.
Për shembull, nga një anketë ka dalë se 8 përqind e një numri të madh njerëzish kishte nevojë vetëm për pesë orë gjumë, e në shumë raste edhe më pak, 15 përqind e tyre kërkonte pesë gjer gjashtë orë gjumë. Sidoqoftë, shumica dërrmuese e popullsisë fle nga shtatë gjer tetë orë. Por 13 për qind e tyre kërkonte nëntë gjer dhjetë orë gjumë. Kishte ndonjë që kishte nevojë të flinte edhe më tepër. Edhe ndërmjet fëmijëve ka ndryshime. Besohej se çdo foshnjë flinte rreth njëzet orë në njëzet e katër, por të dhënat kanë treguar një ndryshueshmëri më të madhe nga 10 gjer 23 orë gjumë. Shihet, pra se gjumi është një problem kryesisht individual. Fakti që një fle rregullisht pesë orë natën dhe një tjetër fle dhjetë nuk do të thotë asgjë për kushtet e tyre shëndetësore.
Shumë prindër, që shqetësohen aq shumë se sa dhe si fle fëmija e tyre, do të bënin më mirë të pranonin faktin se këto karakteristika të gjumit të tij kanë lindur bashkë me të dhe nuk do të jetë lehtë të luftohen.
Mos ndryshon vallë koha e fjetjes me plakjen e njeriut? Mosha nuk e ndryshon nevojën e gjumit, por ndikon në cilësinë e tij. Për shembull, gjumi i thellë pakësohet patjetër në moshën e rritur dhe mungon pothuajse krejtësisht në pleqëri. Mund të thuhet se njeriu i moshuar shpesh fle më shumë, por kënaqet më pak nga gjumi. Ai, pra, duhet të kalojë më shumë orë në shtrat për të pasur po ato përfitime që kanë më të rinjtë. Ndoshta kështu shpjegohet gjumi i shkurtër dhe ajo ndjenjë e përgjithshme dobësie që vihet re shpesh ndër njerëzit e moshuar.
Është më mirë të bëhet gjumë i vazhdueshëm e jo të ketë ndërprerje. Studimet mbi individë, që janë të detyruar të bëjnë gjumë të ndërprerë ose që alternojnë dendur gjumin me punën, tregojnë një shtim të lodhjes dhe një pakësim të gjallërisë. Është mirë që njeriu të shkojë për të fjetur në të njejtën orë, të ruajë një orar të përpiktë. Të gjithëve na ka ndodhur ta ndiejmë veten të lodhur gjatë ndonjë shfaqjeje, bisede me shokë e miq dhe të kemi dëshiruar tepër të flinim. Kjo ndodh sepse pikën natyrore të gjumit tonë e kemi lënë të kalojë.
A mund të edukohen më të rinjtë për t’i ndryshuar karakteristikat e gjumit të tyre? Kjo është e mundur por jo aq e thjeshtë sa mendojnë shumë vetë.
Ka njerëz, të cilët, para se të flenë, zbaviten duke lexuar. Të tjerë gjejnë një mjet të mirë duke parë televizorin. Nuk është e vërtetë që errësira dhe heshtja përbëjnë ambientin më të përshtatshëm për gjumin e të gjithëve, duke përfshirë edhe fëmijët. Të Vjetrit këshillonin që para gjumit të pihet një gotë qumësht i ngrohtë. Kjo nuk bën që të flihet më shpejt, por është një nga ilaçet e vjetra për ta mposhtur pagjumësinë dhe që duket se ka një bazë shkencore. Qumështi përmban një aminoacid, triptofanin, i cili, ushtron një efekt qetësues.
Si mund të flejë mirë njeriu? Duke mbajtur shprehi të rregullta, duke mënjanuar nxitësit, si kafen dhe duhanin, duke bërë ushtrime-fizi ke çdo ditë.