Nga kujtesa tek inteligjenca: Tetë përfitime nga loja e shahut
Shahu është një lojë me një histori mijëravjeçare, që nuk e humbet popullaritetin e saj edhe në kulmin e teknologjisë kompjuterike. Ajo ka miliona adhurues në të gjithë botën. Një nga avantazhet kryesore të shahut është zhvillimi i aftësive intelektuale. Procesi i lojës bën që dy hemisferat e trurit të punojnë njëherësh, prandaj ato zhvillohen në mënyrë harmonike. Është një lojë elitare e adhuruar nga shumë politikanë, shkencëtarë, shkrimtarë dhe njerëz krijues nga periudha të ndryshme. Me të drejtë quhet një nga lojërat më të vjetra të njerëzimit. Truri ynë merr një ushqim të paçmuar intelektual, përmirësohet dhe zhvillohet gjatë një loje shahu.
1. Shahu zhvillon aftësinë për të parë nga këndvështrimi i dikujt tjetër
Lojtarët e aftë të shahut mësojnë të parashikojnë lëvizjet e ardhshme të një kundërshtari. Për të parashikuar se çfarë do të bëjë një person tjetër, një lojtar duhet të zhvillojë aftësinë për t’u përshtatur me perspektivën e një personi tjetër për të kuptuar lëvizjet e radhës.
Ekspertët e sjelljes e quajnë këtë aftësi për të parë nga një këndvështrim tjetër si “teoria e mendjes”, e cila është një aftësi thelbësore për të ndërtuar marrëdhënie të shëndetshme shoqërore.
2. Shahu përmirëson kujtesën
Mbi të gjitha, loja përfshin memorizimin e kombinimeve të shumta të lëvizjeve dhe rezultateve të tyre të mundshme.
Lojtarët e shahut gjithashtu kanë një aftësi më të mirë se mesatarja e njerëzve për të kujtuar dhe njohur shpejt modelet vizuale, për të cilat studiuesit thonë se vjen nga memorizimi i pozicioneve komplekse të shahut.
3. Shahu rrit inteligjencën
Njerëzit me shumë përvojë në shah kanë aftësi të zhvilluara të të menduarit në dy fusha (përveç aftësive të kujtesës):
1. Inteligjenca fluide: Aftësia për të konsideruar lloje të reja të problemeve dhe për të përdorur arsyetimin për t’i zgjidhur ato.
2. Shpejtësia e përpunimit: Aftësia për të kuptuar me shpejtësi detyrat dhe për t’iu përgjigjur me efikasitet sfidave.
Studimet kanë treguar që të dyja këto forma të inteligjencës ishin të pranishme te mjeshtrit e shahut.
4. Shahu përmirëson kreativitetin
Studiuesit në një shkollë në Indi testuan aftësitë e të menduarit krijues të dy grupeve të studentëve. Njëri grup ishte trajnuar për të luajtur shah, dhe tjetri jo.
testett u kërkuan studentëve të gjenin përdorime alternative për artikujt e zakonshëm dhe të interpretonin modelet dhe kuptimin në forma abstrakte. Studiuesit arritën në përfundimin se shahu rrit aftësinë e studentëve për të ushtruar mendime krijuese.
5. Shahu përmirëson aftësitë e planifikimit
Lojërat e shahut njihen për periudhat e gjata të të menduarit në heshtje, gjatë së cilës lojtarët marrin parasysh çdo lëvizje. Ata kalojnë kohë duke parashikuar përgjigjet e kundërshtarëve të tyre dhe duke u përpjekur të parashikojnë çdo gjë.
Ky zakon i mendjes – përsiatje dhe planifikim i kujdesshëm – është një nga përfitimet e shahut.
6. Shahu mund ta bëjë terapinë më efektive
Disa terapistë luajnë shah me pacientët si një mjet për të rritur vetëdijen dhe për të ndërtuar marrëdhënie më efektive terapeutike.
E konsideruar si një strategji e terapisë krijuese, shahu ju lejon të shihni reagimet ndaj stresit dhe ndaj sfidave kur ato paraqiten gjatë një ndeshjeje.
7. Shahu mund të ofrojë mbrojtje nga zhvillimi i demencës
Në një hulumtim të vitit 2019, shkencëtarët zbuluan se kërkesat komplekse të shahut në lidhje me fleksibilitetin mendor mund të ndihmojnë në mbrojtjen e njerëzve të moshuar.
Studiuesit gjetën prova se loja, e cila përmirëson kujtesën, llogaritjen, aftësitë vizuale-hapësinore dhe aftësitë e të menduarit kritik, mund të ndihmojë për problemet që vinë me rritjen në moshë.
8. Shahu mund të përmirësojë simptomat e ADHD
Në një studim të vitit 2016, ku u përfshinë 100 fëmijë të moshës shkollore me çrregullim të hiperaktivitetit dhe mungesës së vëmendjes, studiuesit përfshinë lojën e rregullt të shahut si një qasje trajtimi shumëplanëshe.
Fëmijë që morën pjesë në këtë metodë trajtimi pësuan një rënie prej 41% si në pavëmendje ashtu edhe në mbi-aktivitet pas kursit të trajtimit.
A ka përfitime të veçanta shahu për fëmijët? Studimet tregojnë se shahu rrit zhvillimin e këtyre aftësive tek fëmijët:
– aftësitë për zgjidhjen e problemeve;
– aftësitë sociale dhe të ndërtimit të marrëdhënieve;
– aftësitë e të menduarit.
Burimi: Healthline
